‘Als we vergeten, was alles tevergeefs’. Dat is de indringende tekstregel op het oorlogsmonument dat zaterdag 21 september wordt onthuld bij de Berghaven in Schipperskerk. Maandenlang is Jeanne Zwaans (76) uit Urmond al in de weer om het monument gestalte te geven. Consortium Grensmaas reikt haar de helpende hand door onder meer enkele grote grindstenen te plaatsen.
Geen zee gaat Jeanne te hoog om 80 jaar na de Tweede Wereldoorlog eindelijk voor een permanent eerbetoon te zorgen voor haar oom Kees en tante Lieske Zwaans. Het echtpaar Zwaans redde meer dan veertig Joodse onderduikers en piloten het leven door ze te verbergen op hun boot De Zwaan in de Berghaven. Op die boot bestierden Kees en Lieske een oliebunker en een winkel op het water. Hun verzetsdaden zouden zomaar het scenario voor een film of een boek kunnen opleveren. Inclusief verraad en een inval van de Duitsers op de boot.
Inzet: het logo van de actie voor het monument
De drijfveer van Jeanne? “Het komt uit mijn hart. Ik kan niet tegen onrecht en bewonder mensen die alles hebben gegeven om in actie te komen tegen de onmenselijke daden van de Duitse bezetters gericht tegen complete bevolkingsgroepen. Dit monument is een eerbetoon aan het gehele verzet.”
Van de onderduikers op de boot in de Berghaven leeft nog maar een enkeling. Net als de nabestaanden van diverse anderen die hun leven hadden te danken aan Kees en Lieske Zwaans, is zij aanwezig bij de onthulling van het monument. Die nabestaanden komen tot uit Australië en de Verenigde Staten naar Schipperskerk om hun dankbaarheid te tonen. Kees Zwaans stierf kort na de oorlog op tragische wijze. Hij was 33. Hij werkte bij de Amerikaanse inlichtingendienst en overlijdt na een aanrijding met een geallieerde legertruck. Lieske wordt 88. Bijzonder: Een van haar onderduikers die naar de Verenigde Staten is Amerika is geëmigreerd, zorgt ervoor dat ze als een held wordt ontvangen door de toenmalige Amerikaanse president Ronald Reagan.
En de boot De Zwaan? Die is nog steeds in de vaart onder de naam Freya.