Mysterieuze grenspaal (I)

De scheiding van Nederland en België in 1839 betekent ook dat de precieze loop van de grenzen bepaald moeten worden. Uiteindelijk levert dat 388 gietijzeren en 356 hardstenen grenspalen op. In aankondigingen worden aannemers opgeroepen om in te schrijven op het leveren en plaatsen van die palen.

De gietijzeren palen zijn obeliskvormig en versierd met de wapens van de beide koninkrijken en het jaartal. Bij het Drielandenpunt te Vaals kwam paal nummer 1 te staan en aan de Noordzee ten noorden van Retranchement in Zeeuws-Vlaanderen kreeg paal nummer 388 een plek. Op tussenliggende punten kwamen de stenen palen, waarvan geen voorbeelden meer over zijn.

Mysterieuze grenspaal (II)

Enkele maanden geleden is tijdens de grindwinning in Koeweide een meer dan twee meter lange hardstenen paal opgegraven met daarin gebeiteld het cijfer 4. Het bovenste deel van de paal is achthoekig. De locatie van de paal is (nog) niet teruggevonden op historische kaarten.

Archeoloog Jan Roymans worstelt met drie vragen. Markeerde de paal een tussenpunt van de Rijksgrens? Maakte de paal deel uit van een vast meetnet om de oever van de Maas in te meten? Of was de paal voor iets heel anders bedoeld? Roymans vermoedt dat de paal uit het begin van de 19e eeuw dateert. De paal is volgens de archeoloog ook bijzonder door het gebruik van kostbare hardsteen die ook nog bewerkt is. Mensen die nadere bijzonderheden weten over de herkomst van de paal, kunnen dat melden via info@grensmaas.nl. Op voorstel van Roymans speelt Consortium Grensmaas inmiddels met de gedachte om de grenspaal als bijzonder oriëntatiepunt te gebruiken bij de herinrichting van Trierveld en Koeweide.

Grote schoonmaak

Langs de oevers van de Maas zijn zaterdag 18 maart weer duizenden vrijwilligers, samen met bedrijven en (natuur-)organisaties, aan de slag gegaan om zwerfafval op te ruimen.

Dat gebeurde zowel aan de Nederlandse als aan Belgische oevers. Ook in de Grensmaasnatuur bij onder meer Borgharen, Itteren, Meers, Maasband, Grevenbicht en Wessem/Thorn staken vele tientallen vrijwilligers de handen uit de mouwen.

De komende tijd staan er nog meer opruimacties op de planning, onder andere op zaterdag 1 april in de Grensmaasnatuur tussen Roosteren en Visserweert. Aanmelden kan via de website www.maascleanup.nl. Gewoon zelf eens een vuilniszak meenemen tijdens wandeltochten kan natuurlijk ook.

Brochure over duizend jaar oud schip

De vondst van de resten van een duizend jaar oude rivieraak is zo bijzonder dat Consortium Grensmaas heeft ingestemd met de productie van een brochure over het scheepje.

De resten van het vaartuig zijn in 2021 opgegraven in Koeweide in de gemeente Sittard-Geleen. Bij de resten lag een deel van de vracht, die het 15 meter lang schip vervoerde: een partij mergelstenen afkomstig uit een groeve in Zuid-Limburg. Onderzoek naar de datering van de houten resten van de aak heeft uitgewezen, dat het hout dateert uit de periode van 1120 tot 1150. Archeoloog Jan Roymans gaat ervan uit dat het scheepje in het tweede, of derde kwart van de twaalfde eeuw gebouwd is.

Na het laden van de mergelstenen is de schipper stroomafwaarts op de Maas gevaren. Door onbekende oorzaak is de aak ter hoogte van Schipperskerk gestrand.

Niet zielig (I)

Wie regelmatig in de natuurgebieden langs de Maas struint, heeft het vast wel eens gezien. Sommige Galloways en Koniks zitten er vol met zaadbollen die aan hun huid en staart klitten.

Het ziet er misschien een beetje zielig uit, maar de dieren hebben geen last van de klitten. In het voorjaar vallen ze vanzelf weer af. Dit verschijnsel hoort bij de wilde natuur. De zaadbollen zijn afkomstig van de grote klis. Dat is een plant die dieren gebruikt om zichzelf te verspreiden. De zaadbollen hebben weerhaakjes, vergelijkbaar met klittenband, waarmee ze blijven plakken aan de vacht, manen en staart van de grote grazers.

Niet zielig (II)

De zaden vallen overigens vooral langs plekken waar de paarden en runderen vaak lopen. Grote grazers zijn gewoontedieren.

Ze gebruiken vaste routes, waar olifantenpaadjes ontstaan die soms uitgroeien tot wandelpaden omdat ook mensen er gebruik van maken. Een handige vestigingsplaats dus voor de grote klis, die zo elk jaar weer verzekerd is van verdere verspreiding. Een extra trucje van de plant is dat ‘ie smakelijker wordt als de zaden rijp zijn. Zo weet de klis de grazers naar zich toe te lokken. Verspreiding gegarandeerd.

Grensmaasbrochure klaar

Met enige vertraging is de productie van de Grensmaasbrochure afgerond. Volgende week is de druk van het boekwerkje over de uitvoering van het project Grensmaas klaar. Ongeveer honderd belangstellenden hebben zich al aangemeld voor de brochure die de resterende duur van de uitvoering wordt uitgereikt tijdens excursies en andere evenementen en ook op aanvraag beschikbaar is.

In de brochure komen met name de inwoners van de elf werklocaties van het project Grensmaas in Zuid-Limburg aan het woord. Ook worden de aandeelhouders van Consortium Grensmaas voorgesteld: acht grindproducenten, drie aannemers en Natuurmonumenten. De brochure geeft verder een beeld van de uitvoering vanaf 2008 en blikt terug op de overstromingen van 1993, 1995 en 2021. Het is de derde en laatste brochure over de uitvoering van het project Grensmaas dat volgens de huidige planning 31 december 2027 afgerond is.

Maart roert z’n staart

Geen bezwaren tijdens infoavond ontgrinding Trierveld

Tijdens de bewonersbijeenkomst over de afgraving van de stroken grond onder de geluidswallen aan de zuid- en noordgrens van de locatie Trierveld in Sittard-Geleen zijn er geen onoverkomelijke bezwaren geuit tegen dat plan.

De bijeenkomst, op dinsdag 7 maart in Galerie Marie, werd bijgewoond door ruim 40 bewoners, raadsleden en ambtenaren. De dialoog met de bezoekers verliep, na een korte presentatie, in een open en constructieve sfeer.  De vragen van omwonenden gingen onder meer over de inrichting van Koeweide en Trierveld, over de planning van de afronding van het project Grensmaas, het ondernemersrisico van het consortium en de maatregelen die genomen worden om overlast tijdens de afgraving te voorkomen.

Consortium Grensmaas heeft toegezegd opnieuw met de bewoners aan tafel te gaan over de afwerking en inrichting van Koeweide en Trierveld en heeft ingestemd met het voorstel van de omgeving om dat overleg aan te gaan op basis van een ontwerp van de bewoners.

Maasgedichten

De Maas is niet zomaar een blauwe lijn. Dat is de titel van een gedichtbundel over de rivier, geproduceerd door leerlingen van middelbare scholen uit Belgisch en Nederlands Limburg.

De bundel bevat 60 gedichten en bewijst dat ook jongeren een brede en gevarieerde visie hebben over de Maas. Aan het boek ging een poëziewedstrijd vooraf met deelname van scholen uit onder meer Maaseik, Maasmechelen, Lanaken, Stein, Maastricht en Venlo. In totaal zijn er 1488 gedichten ingezonden, waarvan de mooiste in het boek staan, dat in beperkte oplage op de markt wordt gebracht door uitgeverij Clavis. Op zondag 14 mei is in Lanaken de afronding van het project, dat onder meer op touw is gezet door het Algemeen Nederlands Verbond van beide Limburgen.

Voortgang

De stremming van het Julianakanaal tussen Berg en Obbicht is voorbij en dat betekent dat de grindtransporten vanuit Maasband naar het de werkhaven in Koeweide in Sittard-Geleen weer opgestart kunnen worden. De grindwinning in Koeweide en Trierveld verloopt sneller dan oorspronkelijk gepland.