Mortierbommen in Koeweide (I)

Opnieuw heeft de Maas bijzondere geheimen prijsgegeven. Tijdens graafwerkzaamheden bij Koeweide, in Sittard-Geleen, zijn twee gave mortierbommen uit de 17e eeuw gevonden. Volgens archeoloog Jan Roymans gaat het om een bijzondere vondst. Het opdiepen van complete bommen uit die periode is een zeldzaamheid. Wel worden vaker fragmenten van dat oorlogstuig opgediept.

De mortier was vooral geschikt om op korte afstand vijandelijke troepen te bestoken. Het wapen werd met name bij belegeringen van een vesting of een stad ingezet. Mortieren werden van het einde van de 16e tot de 18e eeuw gebruikt. De bommen werden afgeschoten met zogenaamde mortieren: kanonnen met een zeer korte loop op een kleine affuit.

De mortierbommen uit Koeweide

Een mortierbom is in feite een grote holle ijzeren bal met een vulgat en twee ijzeren ringen. Tussen de oren bevindt zich het vulgat dat gevuld werd met buskruit.

De twee exemplaren die in Koeweide zijn gevonden, hebben een diameter van circa 30 cm en wegen elk ruim 50 kilo. In de bom was geen buskruit meer aanwezig.

Mortierbommen in Koeweide (II)

Waarschijnlijk zijn de mortierbommen afkomstig van de wapenindustrie in Luik. De wapenproductie in het prinsbisdom Luik was lange tijd vooral bekend om haar kanonnen, kanon- en mortierballen en buskruit. Luik groeide in de 16e eeuw, door de politieke neutraliteit van de stad en het bewapenen van allerlei strijdende partijen, uit tot één van de belangrijkste wapenarsenalen van Europa. Daarnaast speelde ook de aanwezigheid van belangrijke grondstoffen, zoals kolen, hout, water en ijzer, een rol bij de ontwikkeling van de Luikse wapenproductie.

Mortieren werden voornamelijk ingezet bij de belegeringen van steden. Volgens Roymans is de vondst in Koeweide 'merkwaardig'. In Koeweide hebben geen vestingwerken, of belangrijke gebouwen gestaan. Mogelijk zijn de mortieren verloren gegaan tijdens het transport per schip.

Mortierkanon

Terp bij Kop van Geul afgewerkt

De terp bij De kop van de Geul in Itteren, met de herdenkingsstenen die herinneren aan het bereiken van de hoogwaterdoelstelling eind 2017, is opnieuw ingericht.

De terp is vergroot, afgedekt met antiworteldoek en een extra laag kiezel. Bij de terp komt nog een bank te staan en ook wordt er een informatiezuil geplaatst.

De herdenkingsterp in Itteren ligt pal tegenover Herbricht, waar een soortgelijke terp is aangelegd die herinnert aan de samenwerking tussen Nederland en Vlaanderen bij de hoogwaterbescherming.

De terp in Itteren biedt een mooi panorama over de rivierverruiming ten noordwesten van het dorp en is via Op de Meer goed te bereiken. Er is een inmiddels een breed pad gemaaid dat leidt naar de terp.

Scheepsmast Schipperskerk

Schipperskerk heeft een nieuwe scheepsmast die herinnert aan het feit dat het dorpje van origine een vestiging was van binnenvaartschippers. De nieuwe mast is terug te voeren op afspraken en goede samenwerking tussen de gemeente Sittard-Geleen, Consortium Grensmaas en de bewoners.

Living Lab Grensmaas (I)

Vorige week is in Schipperskerk het startsein gegeven voor het wetenschappelijk onderzoek naar de effecten van het project Grensmaas: Living Lab Grensmaas.

Het onderzoek neemt vier jaar in beslag. Er is 1,3 miljoen euro beschikbaar voor de studie. De wetenschappers gaan in de regio op zoek naar het antwoord op de vraag hoe de balans is geweest tussen de economische belangen, de maatschappelijke opgave van de hoogwaterbescherming en de natuurbelangen om daar eventueel lessen uit te trekken voor de toekomst. Projectcoördinator Marjolein Sterk van de Universiteit Wageningen: "Het is inmiddels bijna 20 jaar geleden dat doelstellingen zijn afgesproken voor het project Grensmaas. Hoe is dat traject verlopen? Wat is de preciese impact van de financieel-economische crisis geweest. Hoe is de opstelling van de bevolking geweest en op welke manieren is de omgeving betrokken bij de uitvoering? Dat zijn voorbeelden van vragen die we helder willen krijgen."

Living Lab Grensmaas (II)

Het onderzoek naar de opzet en de effecten van het project Grensmaas moet uiteindelijk nieuwe inzichten opleveren hoe je dit soort grootschalige, interdisciplinaire werkzaamheden optimaal kunt inbedden als onderdeel van de klimaatadaptie in Nederland. "Uiteindelijk draait het allemaal om een veerkrachtige Delta", zo benadrukt Marjolein Sterk.

De projectcoördinator verheugt zich op het onderzoek, met deelname van meerdere universiteiten, hogescholen en het bedrijfsleven. Consortium Grensmaas faciliteert het onderzoek.

Marjolein: "We gaan veelvuldig het veld in. Ik ken de streek want ik ben ooit actief geweest voor Ark Natuurontwikkeling. En zonder te overdrijven: het is een supermooi gebied."

Consortium naar Grevenbicht

Consortium Grensmaas organiseert op dinsdag 19 november een infoavond voor de inwoners van Grevenbicht in Zalencentrum Oos Hoes. Aanvang 19.30 uur.

Het Consortium geeft die avond tekst en uitleg over de vordering van de uitvoering en staat ook stil bij burgerinitiatieven, zoals de plannen van drie lokale architecten om landmarks nabij de Maas gestalte te geven en de visie van bewoners over de inrichting en toegankelijkheid van het toekomstige natuurgebied.

Voortgang

De werkzaamheden spelen zich momenteel voornamelijk af in Trierveld en Koeweide. Daar concentreert zich ook de grindproductie. In Bosscherveld start Consortium Grensmaas deze week met de aanleg van het fietspad van de Stuwweg tot aan de stuw in Borgharen. Als extra bescherming wordt er ook nog een bestorting langs het fietspad aangelegd. Volgens afspraak moet het werk in Bosscherveld op 31 december van dit jaar klaar zijn.